TCMB’nin son verileri, özel sektörün yurtdışından sağladığı kredi borcunda endişe verici bir artış olduğunu gösteriyor. Özellikle uzun vadeli döviz borçlarındaki yükseliş, ekonomik istikrar açısından ciddi riskler barındırıyor.
BORÇ YÜKÜ ARTIYOR
Şubat ayında uzun vadeli kredi borcu 3,4 milyar dolar artarak 162,6 milyar dolara ulaştı. Kısa vadeli kredi borcu ise aynı dönemde 1,6 milyar dolar azalarak 16,6 milyar dolara geriledi. Ancak genel eğilim, özel sektörün döviz cinsi borç yükünün giderek arttığı yönünde. Bu durum, döviz kurundaki dalgalanmalara karşı kırılganlığı artırarak şirketlerin finansal risklerini yükseltiyor.
FİNANSAL KURULUŞLAR VE ŞİRKETLERİN DURUMU
Finansal kuruluşların borcu bir önceki aya göre 343 milyon dolar azalırken, finansal olmayan kuruluşların borcu ise 2,2 milyar dolar arttı. Uzun vadeli borçlarda, finansal kuruluşlar 1,2 milyar dolar, finansal olmayan kuruluşlar ise 2,2 milyar dolar artış kaydetti. Kısa vadeli borçlarda ise finansal kuruluşlar 1,6 milyar dolar azalma yaşarken, finansal olmayan kuruluşlar 33 milyon dolar azaldı. Bu veriler, reel sektör şirketlerinin döviz borçlanma iştahının sürdüğünü ve finansal kuruluşların daha temkinli bir yaklaşım sergilediğini gösteriyor.
DÖVİZ CİNSİ DAĞILIMI
Döviz kompozisyonu incelendiğinde, uzun vadeli kredi borcunun yüzde 60,2’si ABD doları, yüzde 31,1’i Euro, yüzde 2,3’ü Türk lirası ve yüzde 6,4’ü diğer döviz türlerinden oluşuyor. Kısa vadeli borçlarda ise yüzde 41,2’si ABD doları, yüzde 14,3’ü Euro, yüzde 41,7’si Türk lirası ve yüzde 2,8’i diğer döviz cinslerinden oluşuyor. Uzun vadeli borçlardaki dolar ağırlığı, kur riskini artırırken, kısa vadeli borçlardaki Türk lirası payı ise yerel para birimindeki değer kayıplarının etkisini azaltmaya yönelik bir strateji olarak yorumlanabilir. Ancak yine de döviz borcu yüksekliği, Türk lirasındaki dalgalanmalar karşısında şirketleri savunmasız bırakıyor.
SEKTÖREL DAĞILIM
Özel sektörün yurtdışından sağladığı toplam kredi borcu 56,1 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu borcun 38,2 milyar doları bankalara, 12,8 milyar doları finansal olmayan kuruluşlara ve 5,0 milyar doları bankacılık dışı finansal kuruluşlara ait. Bankaların yüksek borçluluk oranı, finansal istikrar açısından dikkatle izlenmesi gereken bir durum olarak öne çıkıyor. Özellikle küresel ekonomik belirsizliklerin arttığı bir dönemde, bankaların döviz borçlarını yönetme kapasitesi büyük önem taşıyor.
