Şok düşüş! Et fiyatları dibe vururken, üretici alarmda. Bu durum, sofraları mı yoksa çiftçiyi mi vuracak?
GİRDİ MALİYETLERİ: SÜRPRİZ SABİTLİK
Gübre ve yem fiyatlarında şaşırtıcı bir şekilde istikrar gözlemleniyor. Üre gübresinin tonu geçen yıla göre daha uygun fiyatlarla satılırken, Gübretaş’ın 50 kg’lık gübre modelleri ortalama 1391 TL civarında seyrediyor. Benzer şekilde, hayvan yemi fiyatlarında da belirgin bir artış yok. 50 kg’lık süt yemi paketleri 747 TL ile 805 TL arasında değişiyor. Silaj ve diğer yem katkılarında da fiyatlar dengeli bir şekilde ilerliyor. Bu durum, girdi maliyetleri açısından çiftçilere bir nebze olsun rahatlama sağlıyor. Ancak bu sabitlik, beklenen düşüşlerin gerçekleşmemesi nedeniyle tam anlamıyla bir rahatlama sağlamıyor.
ÜRETİCİ FİYATLARI: HAREKETSİZLİK SÜRÜYOR
Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların kesim fiyatları da genel olarak sabit kalmış durumda. Ulusal Kırmızı Et Konseyi verilerine göre, yağsız dana karkas kg fiyatı yaklaşık 467 TL civarında seyrediyor. Bu durum, üreticilerin ani maliyet baskılarına karşı bir miktar korunmasını sağlıyor. Ancak, pazarda rekabet avantajı kaybetme riski de bulunuyor. Canlı hayvan satış fiyatlarında da önemli bir değişiklik gözlemlenmiyor. Bu durum, hayvancılık sektörünün istikrarlı bir şekilde devam ettiğini gösterse de, önemli bir gelir artışı sinyali vermiyor.
PİYASA FİYATLARI: ETTE ŞOK DÜŞÜŞ!
Tüketicilerin en çok dikkatini çeken gelişme ise kırmızı et fiyatlarındaki düşüş. Özellikle kıyma ve kuşbaşı et fiyatlarında belirgin bir azalma yaşanıyor. Dana kuşbaşı etin kilosu 790 TL’ye, kıymanın kilosu ise 692 TL’ye kadar gerilemiş durumda. Bu fiyatlar, geçen haftalara göre kıyma da ortalama 8 TL, kuşbaşı ette ise ortalama 11 TL düşüş olduğunu gösteriyor.
DÜŞÜŞÜN NEDENİ: İTHALAT VE TALEP AZLIĞI
Bu düşüşün arkasında maliyet baskısı yerine, ithalatın artması ve talebin azalması gibi iki temel faktör bulunuyor. Yüksek ithalat, iç piyasadaki arzı artırarak fiyatları aşağı çekiyor. Aynı zamanda, tüketici alımlarında yaşanan yavaşlama da fiyatların düşmesine neden oluyor. Girdi maliyetleri sabitken pazar fiyatlarının düşmesi, üreticiden tüketiciye kadar tüm zincirde farklı etkilere yol açabilir.
ÇİFTÇİ İÇİN KRİTİK SORULAR
Girdi maliyetleri sabitken, ürün satış fiyatlarının düşmesi üreticilerin gelir marjını daraltabilir. Özellikle maliyetleri yüksek olan hayvancılık işletmeleri bu durumdan olumsuz etkilenebilir. Çiftçiler, “Bu yıl besleme maliyetim değişmezken satış fiyatım düşerse devam etmeli miyim?”, “Canlı hayvan yatırımı öncesi piyasa talebi ve ithalat baskısı ne düzeyde?” gibi soruları sormalı. Ayrıca, “Gübre-yem girdim sabit veya düşüyorsa üretim optimizasyonu için hangi alanlara yönelmeliyim?” sorusu da önem taşıyor.
TÜKETİCİ NE YAPMALI?
Et fiyatlarındaki düşüşler, tüketiciler için kısa vadede olumlu bir gelişme. Ancak, bu düşüşlerin kalıcı olmayabileceği unutulmamalı. Talep artarsa, fiyatlar yeniden yükselebilir. Ayrıca, girdi maliyetleri sabit kalırken üreticilerin zarar etmesi, uzun vadede kalite ve arz düşüşüne neden olabilir. Bu nedenle, tüketicilerin yerel kasap ve market fiyatlarını takip etmeleri, et dışı protein kaynaklarına yönelmeleri ve aylık et tüketim planları yapmaları öneriliyor.
